Przekleństwo tendencyjności wiedzy
Przekleństwo tendencyjności wiedzy u liderów i inne pułapki komunikacyjne
Ciekawe jak wiele razy każdy z nas słyszał, że komunikacja to jeden z kluczowych elementów skutecznego przywództwa. Niby banał, o którym lider czy manager dobrze wie. To oczywiste, by osiągnąć wspólne cele lider musi stworzyć przekonujący komunikat, wyrazić ekscytującą wizję i pobudzić grupę ludzi do podejmowania szybkich decyzji i działania. Jednak jak i co konkretnie komunikować, by rzeczywiście doświadczać pożądanych rezultatów oraz współpracować ze zmotywowanym zespołem jest to z pewnością kompetencją daleką od banału.
Okazuje się, że każdy z nas, a zwłaszcza lider, manager czy ekspert, ulega silnym stereotypom komunikacyjnym. By lepiej zrozumieć jedną z takich pułapek zróbmy proste ćwiczenie. Przypomnij sobie sytuację, kiedy musiałeś coś zakomunikować np: wynegocjować, wyjaśnić lub wyartykułować nową wizję, opisać proces lub przekazać ważny punkt strategii organizacji. Skąd wiedziałeś, ile powiedzieć lub napisać? Skąd wiedziałeś, kiedy przestać mówić czy pisać? A kiedy musiałeś napisać trochę więcej? Jeśli dokonujesz powyższej oceny w oparciu o własną intuicję, oznacza to, że możesz komunikować się zbyt słabo lub nadmiernie. Założenia, które stoją za tendencją przekazywania zbyt małej ilości informacji lub zbyt wielu szczegółowych w jednej wiadomości czy wypowiedzi nazywamy silnymi uprzedzeniami komunikacyjnymi.
Przekleństwo tendencyjności wiedzy
„Przekleństwo” tendencyjności wiedzy to uprzedzenie komunikacyjne, które powoduje, że np. manager udziela zbyt małej ilości informacji współpracownikom, przełożonym czy klientom. W jednym przeglądzie ocen 360 stopni, przeprowadzonym przez Stanford University, menedżerowie byli prawie dziesięciokrotnie częściej krytykowani za brak komunikacji niż za jej nadmierną ilość. Pułapka, w którą lider daje się złapać polega na założeniu, mówiącym o tym, że to co komunikuję jest oczywistą informacją dla odbiorcy i z pewnością on już o tym wie. Na tej podstawie nadawca mocno selekcjonuje i ogranicza informacje, co w rezultacie powoduje o wiele więcej błędów w zrozumieniu przekazu, a w konsekwencji i w podejmowany po nim działaniu.
Iluzja jasności werbalnej
Iluzja jasności werbalnej tj, nadmierne komunikowanie zachodzi wtedy, gdy coś wydaje się nam skomplikowane, lub gdy zakładamy, że będzie skomplikowanie dla naszych słuchaczy. Wychodzimy wtedy z założenia, że czym więcej opisów podamy oraz bardziej szczegółowo przekażemy ofertę czy pomysł to to, czym pragniemy się podzielić nagle stanie się jaśniejsze dla odbiorcy. W rzeczywistości jednak nadmierna ilość informacji przytłacza odbiorcę ponieważ poznawczo potrzebuje on więcej czasu na ich przetworzenie i podjęcie decyzji o działaniu.
Komunikacja perswazyjna
Nie jesteśmy tak dobrze rozumiani, jak chcielibyśmy wierzyć. Jednak jeśli prześledzimy i przyjrzymy się wzorcom komunikacji najlepszych mówców: liderów, managerów, polityków, którzy są naprawdę skutecznymi mówcami możemy dostrzec w ich komunikacji struktury lingwistyczne oparte o wzorce komunikacji perswazyjnej. Komunikacja perswazyjna wpływa na zmianę postawy, emocji, reakcji czy zachowania odbiorcy w sposób moralny i etyczny. Wzorcem, który skutecznie wpływa na sposób rozumienia treści i motywowania odbiorcy do wykonania zadania jest wzorzec np. komunikacji zaczynającej się od “po co” lub przyczynowo skutkowej: stanowisko – powód. Ponadto, by uniknąć iluzji jasności werbalnej, jak i również przestać zasypywać odbiorcę nadmiernymi szczegółami czy informacjami, warto przedstawiać najbardziej uproszczoną wersję swojego pomysłu, a nie najbardziej złożoną oraz skupić się na jednym aspekcie pomysłu, a w następnym komunikacie na kolejnym. Gdy odbiorca zrozumie tą prostą wersję, będzie mógł lepiej poradzić sobie z nieco większą złożonością tematu.
Warto pamiętać, że komunikacja to sztuka, która wymaga równowagi lub kalibracji między dwiema ścierającymi się tendencjami jednak by zostać mistrzem komunikacji, potrzebujemy zrozumieć, że komunikacja to rzemiosło i jak każde inne potrzebuje praktyki oraz informacji zwrotnej, a stawanie się mistrzem komunikacji zwyczajnie wymaga wysiłku, cierpliwości oraz powtarzalności.
